අලුත උපන් බිලිඳුන්ගේ පෝෂණයට හොඳම ආහාරය වන්නේ මව්කිරි ය. ලෝක සෞඛ්‍යය සංවිධානය (WHO) මගින් ළදරුවාගේ පළමු පැයේ සිට මාස 6 ක් දක්වා මව්කිරි පමණක් දීම නිර්දේශ කරයි. එය සෞඛ්‍යය සංවර්ධනය සඳහා මූලික අඩිතාලමකි. මව්කිරි වලට ආදේශක මොනතරම් නිපදවූවද ඒවා මව්කිරි වලට සමාන නොවේ. මුල් මාස 6 තුළ ළදරුවාට අවශ්‍ය සියලුම පෝෂ්‍ය පදාර්ථ මව්කිරි වලින් පමණක් ලබා දේ. මව්කිරි ජීරණය කිරීම පහසු බැවින් ළදරුවාගේ ආහාර ජීර්ණ පද්ධතිය මගින් පහසුවෙන් අවශෝෂණය කර ගනියි.
මව් කිරි වල අන්තර්ගතය
මව් කිරි වල සංයුතිය ගත් කළ එහි ජලය 87%, ප්‍රෝටීන් 1%, ලිපිඩ 4% හා කාබෝහයිඩ්‍රේට 7% කින් සමන්විත වේ. තවද කැල්සියම්, පොස්පරස්, මැග්නීසියම්, පොටෑසියම්, සෝඩියම් සහ බොහෝ විටමින් වර්ග ද අඩංගු වේ. අත්‍යවශ්‍ය මේද අම්ල ඉහළ අනුපාතයකින් පවතී. එළකිරි හා සසඳන විට මව් කිරිවල කොලොස්ටරෝල් වැඩි ප්‍රමාණයක් අඩංගු වන අතර එය හෝමෝනවල පූර්වගාමියා වේ.
මව්කිරි ලබාදීමෙන් බිලිඳෙකුට ලැබෙන ප්‍රයෝජන බොහෝය.
1) මව්කිරි වල වැදගත් ප්‍රතිදේහ අඩංගු වේ.
මව්කිරි ප්‍රතිදේහ වලින් පිරී ඇති අතර ළදරුවාට වෛරස් සහ බැක්ටීරියා වලට එරෙහිව සටන් කිරීමට උපකාරී වේ.
මෙය විශේෂයෙන්ම කොලස්ට්‍රම් සඳහා අදාළ වේ. කොලස්ට්‍රම් යනු ප්‍රසූතියෙන් පසු නිකුත් කරන පළමු මව්කිරි ආකාරයයි. කොලස්ට්‍රම් මගින් ඉමියුනොග්ලොබියුලීන් A (IgA) මෙන්ම තවත් ප්‍රතිදේහ කිහිපයක්ද සපයයි.
මව වෛරස් හෝ බැක්ටීරියා වලට නිරාවරණය වන විට, මවගේ දේහය තුළ ප්‍රතිදේහ නිපදවීමට පටන් ගන්නා අතර ඒවා මව්කිරි වලට ඇතුල් වේ. එය ළදරුවාගේ ප්‍රතිශක්තිය ඇති කරයි.
IgA (Immunoglobulin A)ළදරුවාගේ නාසය, උගුර සහ ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ ආරක්ෂිත තට්ටුවක් සෑදීමෙන් ළදරුවා අසනීප වීමෙන් ආරක්ෂා කරයි.
වෙළඳපොළේ ඇති ළදරු කිරි ළදරුවන් සඳහා ප්‍රතිදේහ ආරක්ෂාව සපයන්නේ නැත. බොහෝ අධ්‍යයනවලින් පෙනී යන්නේ මව්කිරි නොබොන ළදරුවන් නියුමෝනියාව, පාචනය සහ ආසාදන වැනි සෞඛ්‍ය ගැටලුවලට ගොදුරු වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇති බවයි.
2) මව්කිරි දීමෙන් ළදරුවාගේ රෝග අවදානම අඩු කළ හැකිය.
•මැද කන ආසාදන- මව්කිරි මැද කන, උගුර ආසාදනවලින් ආරක්ෂා කරයි.
•ශ්වසන මාර්ග ආසාදන- මව්කිරි ශ්වසන සහ ආමාශ ආන්ත්‍රික මාර්ග උග්‍ර රෝග වලින් ආරක්ෂා කරයි.
•සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව හා ආසාදන- මාස 6 ක් මව්කිරි පමණක් ලබා දෙන ළදරුවන්ට බරපතල සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව ඇතිවීමේ අවදානම අඩුය.
•හදිසි ළදරු මරණ සින්ඩ්‍රෝමය (SIDS)- මව්කිරි දීම හදිසි ළදරු මරණ ඇති වීමේ අවදානම අඩු කරයි.
•අසාත්මික රෝග- මව්කිරි ඇදුම සහ දද වැනි ආසාත්මික රෝග වල අවදානම අඩු කරයි.
•දියවැඩියාව- මව්කිරි දීම පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව සහ දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව වර්ධනය වීමේ අවදානම අඩු කරයි.
•ළමා ලියුකේමියාව- මව්කිරි දීම ළමා ලියුකේමියාව සඳහා ඇති අවදානම අඩු කිරීම හා සම්බන්ධ වේ.
3) මව්කිරි දරුවාගේ නිරෝගී බර ප්‍රවර්ධනය කරයි.
මව්කිරි දීම සෞඛ්‍ය සම්පන්න බර වැඩිවීම ප්‍රවර්ධනය කරන අතර ළමා තරබාරුකම වළක්වා ගැනීමට උපකාරී වේ.
අධ්‍යයන වලින් පෙන්වා දෙන්නේ මාස 4 කට වඩා වැඩි කාලයක් මව්කිරි දීමෙන් දරුවෙකුගේ අධික බර හා තරබාරුකම වර්ධනය වීමේ සම්භාවිතාව සැලකිය යුතු ලෙස අඩු වී ඇති බවයි.
මෙය විවිධ ආන්ත්‍රික බැක්ටීරියා වර්ධනය වීම නිසා විය හැක. මව්කිරි දෙන ළදරුවන්ට ප්‍රයෝජනවත් ආන්ත්‍රික බැක්ටීරියා වල විශ්වාසදායක ප්‍රභවයක් ඇති අතර එය මේදය ගබඩා කිරීමට බලපායි.
වෙළෙඳපොළේ ඇති ළදරු කිරි වලින් පෝෂණය වන ළදරුවන්ට වඩා මව්කිරි වලින් පෝෂණය වන ළදරුවන්ගේ පද්ධතිවල ලෙප්ටින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ඇත. ලෙප්ටින් යනු ආහාර රුචිය නියාමනය කිරීම සහ මේදය ගබඩා කිරීම සඳහා ප්‍රධාන හෝමෝනයකි.
මව්කිරි දෙන ළදරුවන් ඔවුන්ගේ කිරි පරිභෝජනය ස්වයං-නියාමනය කරයි. ඔවුන් ආහාර ලබා ගන්නේ ඔවුන්ගේ කුසගින්න තෘප්තිමත් වන තුරු පමණි. එය ඔවුන්ගේ සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර රටාවන් වර්ධනය කිරීමට උපකාරී වේ.
4) මව්කිරි දීමෙන් දරුවන් බුද්ධිමත් වේ.
අධ්‍යයන වලින් පෙන්වා දෙන්නේ මව්කිරි දෙන සහ වෙළෙඳපොළේ ඇති ළදරු කිරි දෙන ළදරුවන් අතර මොළයේ වර්ධනයේ වෙනසක් ඇති විය හැකි බවයි.
මෙම වෙනස මව්කිරි දීම හා සම්බන්ධ ශාරීරික සමීපත්වය, ස්පර්ශය සහ අක්ෂි සම්බන්ධතා මෙන්ම පෝෂක අන්තර්ගතය නිසා විය හැකිය.
මව්කිරි දෙන ළදරුවන්ට ඉහළ බුද්ධි ලකුණු ඇති අතර ඔවුන් වයසින් වැඩෙත්ම ඉගෙනීමේ දුෂ්කරතා ඇති චර්යාත්මක ගැටලු ඇතිවීමට ඇති ඉඩකඩ අඩුය.
ළදරුවන්ගේ දිගුකාලීන මොළයේ වර්ධනයට මව්කිරි දීමෙන් සැලකිය යුතු ධනාත්මක බලපෑමක් ඇත.
එපමණක් නොව ළදරුවාට මව්කිරි ලබාදීමෙන් මවටද ප්‍රතිලාභ රාශියක් ලැබේ.
1) මව්කිරි දීමෙන් මවට බර අඩු කර ගත හැකිය.
කිරි දීමෙන් මාස 3 කට පසු, කිරි නොදෙන මව්වරුන්ට සාපේක්ෂව මේදය දහනය වීමේ වැඩි වීමක් මවට අත්විඳිය හැකිය.
2) මව්කිරි දීම ගර්භාෂය හැකිලීමට උපකාරී වේ.
ගර්භණී සමයේදී, මවගේ ගර්භාෂය විශාල ලෙස වර්ධනය වන අතර, පෙයාර්ස් ගෙඩියක ප්‍රමාණයේ සිට මවගේ උදරයේ මුළු අවකාශයම පුරවා ගැනීම දක්වා පුළුල් වේ.
දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු, මවගේ ගර්භාෂය නැවත එහි පෙර ප්‍රමාණයට පැමිණීමට ගර්භනී කාලය පුරාවටම වැඩිවන හෝමෝනයක් වන ඔක්සිටෝසින් උපකාරී වේ.
දරු ප්‍රසූතියේදී මවගේ ශරීරය ඔක්සිටොසින් විශාල ප්‍රමාණයක් ස්‍රාවය කරන අතර එමඟින් දරුවා ප්‍රසූත කිරීමට පහසු කිරීම සහ ලේ ගැලීම අඩු කරයි. එය මවට නව කුඩා දරුවා සමඟ බැඳීමක් ඇති කර ගැනීමටද උපකාරී වේ.
මව්කිරි දීමේදී ඔක්සිටෝසින්ද වැඩි වේ. එය ගර්භාෂ හැකිලීම දිරිමත් කරන අතර ලේ ගැලීම අඩු කරයි. ගර්භාෂය එහි පෙර ප්‍රමාණයට නැවත පැමිණීමට උපකාරී වේ.
3)කිරි දෙන මව්වරුන්ට මානසික අවපීඩනය ඇතිවීමේ අවදානම අඩුය.
පශ්චාත් ප්‍රසව මානසික අවපිඩනය (Postpartum depression -PPD) යනු දරු ප්‍රසූතියෙන් ටික කලකට පසු වර්ධනය විය හැකි මානසික අවපීඩන තත්වයකි.
අධ්‍යයන වලට අනුව මව්කිරි නොදෙන මව්වරුන් හා සසඳන විට මව්කිරි දෙන මව්වරුන්ට පශ්චාත් ප්‍රසව මානසික අවපීඩනය ඇතිවීමේ සම්භාවිතාව අඩු බව පෙනේ.
4) මව්කිරි දීම මවගේ රෝග අවදානම අඩු කරයි.
මව්කිරි දීම මවට පිළිකා සහ රෝග කිහිපයකට එරෙහිව දිගුකාලීන ආරක්ෂාවක් සපයයි.
එමෙන්ම මව්කිරි දෙන කාන්තාවන්ට පහත රෝග වැළඳීමේ අඩු අවදානමක් ඇත. එනම් අධි රුධිර පීඩනය, ආතරයිටිස්, අධික රුධිර මේද, හෘද රෝග සහ දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව යනාදි රෝග වැළඳීමේ අඩු අවදානමක් පවතී.
සැකසුම-සචිනි උක්වත්ත
දෙවන වසර
මූලාශ්‍ර-